KONFERENCJA ODBUDOWY UKRAINY LONDYN, 21.06 – 22.06.2023

KONFERENCJA ODBUDOWY UKRAINY LONDYN, 21.06 – 22.06.2023

18 lipca, 2023

ŚWIAT ZACHODNI NIE POZOSTAWIA UKRAINY W POTRZEBIE. WSPIERA JĄ MILITARNIE, ALE RÓWNIEŻ FINANSOWO I PRZYGOTOWUJE OGROMNY PAKIET POMOCY DLA ODBUDOWY TEGO KRAJU.

W czerwcu bieżącego roku odbyła się w Londynie międzynarodowa konferencja poświęcona wsparciu finansowemu Ukrainy oraz wypracowaniu modelu odbudowy kraju po zniszczeniach wojennych. W wydarzeniu uczestniczyli państwa-donatorzy, reprezentowani przez ministrów spraw zagranicznych, Komisję Europejską oraz liderów organizacji międzynarodowych.

Konferencja miała na celu zarówno udzielenie politycznego wsparcia Ukrainie, jak i sygnalizację przechodzenia od deklaracji i oświadczeń do działań. Jasno widać, że Świat Zachodni zamierza wykorzystać instytucje międzynarodowe do skoordynowania i realizacji pomocy finansowej dla Ukrainy.

Moim zdaniem sprawy Ukrainy są w dobrych rękach. Premierem Wielkiej Brytanii, Rishim Sunakiem, stoi na czele działań międzyrządowych. Jest to obiecujące, ponieważ w Wielkiej Brytanii panuje polityczny konsensus co do potrzeby wsparcia Ukrainy, a Londyn jest światową stolicą finansów obok Nowego Jorku. Dodatkowo, Bank Światowy (BŚ) i MiędzynarodowyFundusz Walutowy (MFW) oraz ich agendy pełnią rolę liderów i koordynatorów wsparcia finansowego. Obie te organizacje od lat aktywnie działają w Ukrainie, posiadając sprawdzone mechanizmy pomocy. Do tego grona dołącza również Komisja Europejska, która posiada własny program wsparcia.

Obecny stan finansów Ukrainy

Obecny stan finansów Ukrainy przedstawiła Julia Swiridenko, pierwsza wicepremier i minister ekonomii. Ukraina potrzebuje pilnej pomocy finansowej na pokrycie deficytu budżetowego już w tym roku. Szacowane potrzeby wynoszą 3 mld USD miesięcznie, które mają służyć do pokrycia wydatków związanych z pomocą socjalną, wypłatami emerytur oraz usługami publicznymi, w tym opieką medyczną i edukacją. W 2022 roku Produkt Krajowy Brutto (PKB) Ukrainy spadł z 361 mld USD do 161 mld USD. Kraj w znacznym stopniu odcięty jest od wpływów podatkowych i nie jest w stanie samodzielnie finansować swoich potrzeb. Jednocześnie, na pilną rekonstrukcję sieci infrastruktury krytycznej w 2023 roku potrzeba 14 mld USD.

Odbudowa Ukrainy powinna mieć nie tylko charakter odtworzeniowy, ale także modernizacyjny. Jest to historyczna szansa na unowocześnienie kraju. Rząd Ukrainy prognozuje, że koszty odbudowy zamkną się w przedziale 500–900 mld USD. Wciąż jednak jest to otwarta kwota, biorąc pod uwagę trwającą wojnę. Bank Światowy określa tę kwotę na 411 mld USD.

Mechanizm gwarancji

Mechanizm finansowania deficytu budżetu Ukrainy koordynuje Bank Światowy poprzez program PEACE. Środki programu pochodzą z pożyczek BŚ, grantów rządowych oraz gwarancji rządowych, na podstawie których BŚ zaciąga pożyczki na rynku finansowym. W ramach tego programu potwierdzono uruchomienie kolejnej transzy pomocy doraźnej podczas konferencji w Londynie. Transza obejmuje: 500 mln USD długookresowego kredytu od BŚ, gwarancje rządowe Wielkiej Brytanii na kwotę 1,25 mld USD, grant w wysokości 1,3 mld USD od Stanów Zjednoczonych oraz grant w wysokości 15 mln EUR od Finlandii. Wielka Brytania ogłosiła również, że w ciągu najbliższych trzech lat przeznaczy 3 mld USD na gwarancje rządowe i przekaże je do dyspozycji BŚ. Przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, zapewniła, że UE sfinansuje 50% deficytu budżetu Ukrainy w ciągu najbliższych lat. Ukraina ma zapewnione bieżące finansowanie, co jest ważne. Jednocześnie w Londynie omawiano plany długookresowej odbudowy Ukrainy. Z inicjatywy premiera Rishiego Sunaka stworzono międzynarodową koalicję firm, które deklarują chęć inwestowania i uczestnictwa w odbudowie Ukrainy. Podpisało się pod nią 400 firm z 36 krajów w ramach Ukraine Business Compact. Obecnie są to jeszcze tylko deklaracje, ale Premier Sunak zapowiedział działania. Przede wszystkim ma zamiar zachęcać biznes do inwestycji poprzez stworzenie mechanizmu gwarancji ubezpieczeniowych, które zapewnią ochronę przed ryzykiem. W ramach współpracy z BŚ i MFW powstanie fundusz gwarancyjny zasilany środkami i gwarancjami rządowymi koalicji państw-donorów Ukrainy.

Warto podkreślić, że pani Wicepremier Swiridenko omówiła kierunki reform w Ukrainie. Wśród nich znajdują się decentralizacja państwa, zmniejszenie obciążeń podatkowych dla biznesu, ograniczenie funkcji redystrybucyjnych budżetu państwa do 25% oraz zapewnienie transparentności działań. Ukraina planuje bardzo ambitny program rozwoju kraju, mający na celu wzrost Produktu Krajowego Brutto (PKB) do kwoty 1 biliona USD w ciągu 10 lat, co oznacza ponad 6-krotny wzrost. Jest to ambitny cel.

Podsumowując, najważniejsze jest to, że Ukraina nie jest pozostawiona sama sobie, lecz ma za sobą koalicję państw-donorów oraz organizacje międzynarodowe. Bieżące potrzeby finansowe Ukrainy są zabezpieczone dzięki wsparciu społeczności międzynarodowej. Dobrą wiadomością jest to, że mimo toczącej się wojny nie tracimy czasu, lecz przygotowujemy realne plany odbudowy Ukrainy. Jest to także czas dla polskiego biznesu, który nie powinien biernie obserwować, lecz aktywnie działać. Jak to zrobić? Warto posłuchać ludzi posiadających doświadczenie.

JAROSŁAW ANDRZEJ SZCZEPEK Dr nauk ekonomicznych