Przełom roku to czas podsumowań i przewidywań. Prezesi polskich firm, stając w obliczu prognozowanego spowolnienia gospodarczego na rok 2023, już planują środki zaradcze. Strategie obejmują głównie technologiczną transformację, digitalizację biznesu, a także ochronę marży poprzez redukcję kosztów i zwiększanie wydajności pracy.

Raport EY: Polskie CEO i Nowa Rzeczywistość Recesyjna

W kwietniu 2023 r., renomowana firma doradcza EY opublikowała raport zatytułowany „Jak CEO w Polsce reagują na nową rzeczywistość recesyjną?” Analiza nie była pełnowymiarowym badaniem, lecz stanowiła przegląd ekspertów – 30 prezesów największych polskich firm o zasięgu międzynarodowym. Mimo to, wyniki raportu i wnioski, które z niego wynikają, są niezwykle wartościowe i merytoryczne. Poniższy tekst ma na celu zgłębienie tych wyników oraz podzielenie się moimi komentarzami, które mogą okazać się pomocne podczas lektury raportu.

Oczekiwania i strategie polskich CEO

Polscy CEO jednogłośnie spodziewają się spowolnienia, choć wyrażają więcej optymizmu co do jego konsekwencji niż średnia światowa. Według nich, 60% uważa, że spowolnienie będzie silne, a 40% uważa, że będzie umiarkowane. Co więcej, 33% badanych przewiduje, że spowolnienie będzie umiarkowane, ale trwałe, a 27% uważa, że będzie umiarkowane i przejściowe. Wyniki te pokazują, że opinie na temat charakteru spowolnienia są rozbieżne, ale to nie jest zaskakujące. Wielkość i złożoność gospodarki sprawiają, że prognozowanie jest trudne, ale warto z szacunkiem odnosić się do ekspertów i ich poglądów.

Działania w obliczu spowolnienia gospodarczego

Zastanawiając się nad tym, jak CEO planują zaradzić spowolnieniu gospodarczemu, wyłania się klasyczny schemat działań. Łatwiej kontrolować koszty niż przychody, dlatego też częstym działaniem jest redukcja kosztów. Niemniej, prezesi wykazują determinację, aby wykorzystać czas spowolnienia do wzmocnienia firmy od strony efektywności biznesowej.

Priorytety działań na najbliższy czas

Priorytety CEO obejmują: redukcję kosztów, odłożenie projektów inwestycyjnych, zwiększenie outsourcingu procesów pomocniczych, optymalizację kapitału obrotowego oraz restrukturyzację mniej efektywnych części biznesu. Co ciekawe, wszyscy badani planują zintensyfikować technologiczną transformację i digitalizację biznesu w celu poprawy efektywności operacyjnej, sprzedaży oraz usług dla klientów. Taka strategia to optymistyczne przekuwanie zagrożenia spowolnieniem gospodarczym w szansę rozwojową.

Strategie transformacji biznesu

Pomimo spowolnienia gospodarczego, aż 50% badanych prezesów wstrzymało planowane inwestycje, 33% wycofało się z części rynków, 40% rekonfiguruje swoje łańcuchy dostaw, a 40% przeniosło aktywa z wybranych rynków. Zauważalna jest tu duża skala aktywności, co wskazuje na przemyślane i nie doraźne działania. Prezesi wyraźnie przegrupowują priorytety swoich firm w odpowiedzi na nowe wyzwania.

Jednakże, w tej części badań brakuje opinii CEO na temat tego, jak utrzymać w firmie talenty i duże zaangażowanie pracowników, które są kluczowe dla skuteczności realizacji planowanych zadań. Wprawdzie tylko 30% prezesów rozważa zmniejszenie zatrudnienia, ale w sytuacji, kiedy Polska obok Czech ma najniższy w Unii Europejskiej wskaźnik bezrobocia, takie decyzje mogą przynieść skutki w postaci braku kadr w przyszłości. 

Zmiany w systemach wynagrodzeń

W kontekście wynagrodzeń, 20% CEO planuje obniżki premii a 50% zamrożenie wynagrodzeń. Jeżeli nie będzie jasnych komunikatów o dalszych krokach powrotu do ścieżki wzrostu wynagrodzeń, firmy mogą stracić cennych pracowników. Utrata talentów to ewidentna utrata przewagi konkurencyjnej. Co więcej, 37% badanych rozważa wprowadzenie bardziej elastycznego systemu wynagrodzeń, np. kontraktów godzinowych, co wiąże się bezpośrednio z uelastycznieniem czasu pracy i może być dla wielu pracowników akceptowalną propozycją.

Widzenie ESG jako szansy czy zagrożenia

Zapytano prezesów jak postrzegają działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, czyli tzw. ESG (Environmental, Social, and Governance). Aż 47% badanych uważa, że ESG to szansa na budowę trwałej przewagi konkurencyjnej na rynku, co znajduje odzwierciedlenie w ich strategiach korporacyjnych.

Przepaść między deklaracjami a działaniami

Jednak, pomimo tak wysokiego procentu prezesów deklarujących zaangażowanie w kwestie ESG, wydaje się, że entuzjazm do rzeczywistego działania w tym zakresie jest już znacznie mniejszy. Większość firm nie widzi żadnej roli dla polityki zrównoważonego rozwoju w swoich strategiach korporacyjnych. 

Szukanie sposobów na wzmocnienie sprzedaży

Spowolnienie gospodarcze nie zniechęca prezesów do poszukiwania sposobów na wzmocnienie sprzedaży czy poprawę pozycji rynkowej. Jednakże, strategie te charakteryzuje duża ostrożność. Aż 57% badanych planuje zainwestować w wprowadzenie nowych produktów, ale tylko tych, które wcześniej przetestowane przez rynek. 

Partnerstwa strategiczne jako slucz do przetrwania

Niepokojące jest, że 63% badanych widzi realizację swoich strategii poprzez pozyskiwanie partnerów strategicznych i tworzenie joint ventures. Jest to strategia ostrożna, która polega na dzieleniu się ryzykiem z partnerem i angażowaniu mniejszych zasobów. 

Podsumowanie

Podsumowując, spowolnienie gospodarcze zawsze jest szansą na uporządkowanie i poprawę efektywności procesów wewnętrznych. Jest na to po prostu więcej czasu. To także czas na myślenie i działania strategiczne, jak poprawić naszą pozycję rynkową. Niestety, wyniki badań EY wskazują na przepaść między deklaracjami a rzeczywistymi działaniami w obszarze zrównoważonego rozwoju. To z pewnością jeden z fundamentów budowy przewagi konkurencyjnej. Czas na przebudzenie prezesów.